Czarnomorska utopia 1955-1989. Dramat architektoniczny w pięciu aktach - Muzeum Architektury we Wrocławiu, Dolnośląskie, Wrocław

Przez ponad trzy dekady, od lat 50. do 80. XX wieku, rumuńskie wybrzeże Morza Czarnego było sceną kreatywnych eksperymentów architektonicznych. Stało się śmiałym modernistycznym przedsięwzięciem – rodzajem otwartego laboratorium, kształtowanego przez marzenia o lepszym społeczeństwie. W centrum wydarzeń znalazł się architekt Cezar Lăzărescu, który kierował pracami nad stworzeniem kompleksu nadmorskich kurortów, mających zerwać z przeszłością. W opozycji do zatłoczonych miast i regionów przemysłowych miały one oferować otwartą przestrzeń, harmonię z naturą i świeży, nowoczesny styl życia.

Zabudowa ciągnącego się ponad 70 kilometrów wybrzeża powstawała stopniowo, ewoluując przez 34 lata. Jej rozwój był uważnie i nieustannie obserwowany przez magazyn „Arhitectura”. Za pomocą fotografii, rysunków i komentarzy samych architektów opowiadano na jego łamach o tym, jak budynki mają kształtować nie tylko krajobraz, lecz także zamieszkujących je ludzi. Architektura miała sprzyjać formowaniu „nowego człowieka” w kontekście, który nadawał socjalistycznej przyszłości barwy wizji zza żelaznej kurtyny.

Dzisiaj spojrzenie na archiwalne materiały pozwala dostrzec zarówno kreatywność i optymizm, jak i sprzeczności tamtych czasów. Projekty często przypominają scenografię teatralną – starannie zaaranżowaną, aby wywołać wrażenie wypoczynku i nowoczesności. Postanowiliśmy zatem przedstawić historię wybrzeża w konwencji sztuki teatralnej, rozgrywającej się w kolejnych aktach: od odważnych początków, przez rozkwit eksperymentu w latach 60. i 70. XX wieku, aż po stopniowe zmiany, które z czasem miały podważyć pierwotną wizję.

Pozostałości tego ambitnego projektu skłaniają dziś do refleksji – te budynki to coś więcej niż tylko beton i szkło – kryją w sobie wspomnienia, idee i pytania o to, jak architektura kształtuje nasz sposób życia i nadzieje na przyszłość.

Organizatorzy:
Rumuński Instytut Kultury w Warszawie, Związek Architektów w Rumunii i Muzeum Architektury we Wrocławiu